این وبسایت یک بستر محتوای اینترنتی با هدف معرفی اجمالی روستای ژیوار و آشنایی با جوانبی از تاریخ و فرهنگ آن است. وبسایت ما میتواند مقدمهای باشد بر آثار دیگری که امیدوارم دوستان و علاقهمندان ژیواری نسبت به تدوین و نگارش آنها همت بگمارند. در صورتی که عزیزانی چند تلاش کرده و پای به عرصۀ پژوهش میدانی دربارۀ ژیوار گذاشتند، پیشنهاد میکنم موارد زیر را در کارهای خود مورد ملاحظه قرار دهند و در صورت امکان پارهای از آنها را انجام دهند:
- مانند عمدۀ بخشهای این وبسایت، قسمت مطالعات مردمشناختی ژیوار نیز به صورت کوتاه و مختصر بیان شده است. توصیه میشود دوستان عزیز به این بخش دقت بیشتری بکنند و با حوصلۀ بیشتری تاریخ و مسایل طوایف ژیواری را بیان کنند. آنان حتی میتوانند اقدام به ثبت شجرهنامهایِ اعضای این طوایف بکنند.
- بخش قابل توجهی از میراث ارزشمند مناطق هورامان مربوط به تلاشها و خدمات شخصیات و مشاهیر این نواحی است. در این اثر تنها به رجال و کسانی از قبیل پیر قاسم، پیر سمێڵ، پیر محمد (مدفون در نزدیکی ملهکۆ)، پیر محمد مشهور به باوا خۆشینێ، ماما خهڵیفێ، مامۆستا سید نجمالدین، صوفی عبدالقادر، مامۆستا سید محمد حسینی و مامۆستا عبدالرحمن پرداخته شد. دوستان پژوهشگر میتوانند دربارۀ سایر عالمان دینی و نیز مامۆستایان معاصر که خدماتی چند به مردم روستا داشتهاند، تحقیق کنند و علاقهمندان را با زندگی، فعالیتها و خدمات آنان آشنا کنند. از آن جمله میتوانند به زندگی و احوال مامۆستا سید عبدالرحیم، حاج مامۆستا صالح، مامۆستا سید علی اتابک، مامۆستا کریم و مامۆستا نصرالله و در میان معاصران نیز به شرححال مامۆستا سید علی حسینی و مامۆستا حامد ادراکی بپردازند.
- در ژیوار مانند دیگر نقاط هورامان، جاینامها بسیارند. برخی از این جاینامها در ژیوارنامه صرفاً ذکر شدهاند و به تاریخ، رویدادها، حدود جغرافیایی و چگونگی نامگذاری آنها پرداخته نشده است. یک پژوهش مستقل میتواند به این امور اختصاص یابد. در آن اثر میتوان یک یا چندین نقشه و اطلس جغرافیایی ـ فرهنگی نیز تهیه کرد و مجموعۀ ارزشمندی از تصاویر جاینامها را به ثبت رساند.
- با توجه به آنکه هدف اصلی ژیوارنامه معرفی کلی این روستا بود، چندان به ابعاد فرهنگ و آداب و سنن موجود در جامعۀ ژیوار پرداخته نشد. پیشنهاد میشود دوستانی چند به این مسایل بپردازند و جوانب زیست فرهنگی و رسوم و آیینهای ویژۀ ژیواریها را روشن کنند. از آن جمله، علاوه بر آداب و رسوم میتوانند ضربالمثلهای ویژۀ ژیوار، اشعاری که پیران حفظ کردهاند و دلالت اجتماعی یا تاریخی دارند یا مجموعهای از سخنان و جملهوارههای فرهنگی روستا را نیز جمعآوری و به صورت جداگانه منتشر کنند.
- یادداشتهایی چند در این وبسایت به استخراج تاریخ اجتماعی ژیوار بر مبنای اسناد برگزیده اختصاص داشت. این روش یک رویکرد جالب و در عین حال معتبر برای بیان جوانب ناپیدای تاریخ روستا و جوامع است و میتواند به وسیلۀ دیگران نیز انجام شده و ادامه یابد. بر این مبنا توصیه میشود عزیزان علاقهمندْ انواع اسناد موجود در روستا را در مرحلۀ نخست جمعآوری و حفظ کنند و سپس بر اساس آنها و با بهکارگیری این روش، به تبیین ابعاد مختلف تاریخ مردم ژیوار بپردازند.
- از میان اسناد مهم تاریخی میتوان به برخی منابع مادی چون سنگ قبرها اشاره کرد. سنگ قبرها نوعاً دربردارندۀ اطلاعات تاریخی ارزشمندی هستند و از آنها میتوان به دادههایی چند دربارۀ گذشتۀ مناطق و زندگی رجال آن پی برد. در روستای ژیوار نیز سنگ قبرهای تاریخی موجود بودهاند که متأسفانه قسم قابل توجهی از آنها از میان رفتهاند. پیشنهاد میشود سنگ قبرهای بهجامانده به عنوان بخشی از میراث فرهنگی منطقه حفظ شده و مورد مطالعه، بررسی و تجزیه و تحلیل قرار بگیرند.
- در این اثر بخش تاریخی ژیوار به کوتاهی بیان شده و دربارۀ حاکمان محلی آن اطلاعات زیادی آورده نشده است. دوستان دیگر میتوانند بر این بخش تمرکز بیشتری کرده و دربارۀ بیگزادگان محلۀ سهروو حهوزی و نیز آن دسته از حاکمان قدیمی ژیوار که با عنوان میر شناخته میشدهاند، با حوصلۀ بیشتری تحقیق کنند. ضیق وقت و شرایط خاص پژوهشگر و رویکرد اجمالینگاری در کتاب، مانع از آن شد تا در ژیوارنامه به آنها پرداخته شود. ظاهراً از بیگزادگان سهروو حهوزی اسنادی چند به جای مانده که عزیزان علاقهمند میتوانند آنها را از نوادگان این خاندان دریافت کرده و مورد تحقیق و بررسی قرار دهند. دربارۀ حاکمان میر و طایفۀ آنان نیز میتوان دادههایی تازه به دست آورد. ظاهراً پس از فروکاست قدرت محلی حاکمانِ میر، برخی از آنان متفرق میشوند. از جمله آنکه چند خانواده از آنان به سنندج میروند. بر پایۀ اطلاعاتی که در هنگام پژوهش ژیوارنامه به آنها دست یافتم، گویا در نزد آنان کتابی وجود دارد که به تاریخ هورامان و حاکمان این منطقه اختصاص دارد و با کتاب تاریخ سلاطین هورامانِ قاضی عبدالله شیدا متفاوت است! این مسأله نوعاً میتواند انگیزۀ جستوجوی میدانی و پژوهش را در میان علاقهمندان ایجاد کند. به علاوه، پژوهشگرِ ژیوارنامه اقدام اولیه برای جمعآوری تاریخ مربوط به این حاکمان را انجام داده و میتواند مجموعۀ یافتههای خود را در اختیار پژوهشگران علاقهمندِ معتمد قرار دهد تا نسبت به تکمیل آن به شکل بایسته اقدام کنند.
- پژوهشهای بعدی دربارۀ ژیوار یا هر کدام از روستاهای هورامان میتوانند جامع باشند. علاوه بر آنکه میتوان با تفصیل بیشتری به مباحث طرحشده در این کتابچه پرداخت، پیشنهاد میشود مسایلی چون طب سنتی، هنر و معماری، علوم رایج، اسطورهها، لطایف و حکایات برتر، مساجد و حجرهها، گویش متفاوت روستایی، پوشاک و غذا، اصنافی چون آهنگران و نجاران و ...، زیارتگاهها، حمامها، گورستانها و ... مورد بررسی تاریخی قرار بگیرند.
ثبت دیدگاه دربارۀ یادداشت